ADA Məktəbinin tələbə xidmətləri, valideynlərlə iş və etika üzrə direktor müavini Samir Cavadov

«Əsrin Aydınları» jurnalının dəyərli qonağı ADA Məktəbinin tələbə xidmətləri, valideynlərlə iş və etika üzrə direktor müavini Samir Cavadovdur.

— Salam, xoş gördük Samir müəllim. Əminəm ki, bugünki müsahibəmiz çox maraqlı olacaq. Samir müəllim, fəaliyyətinizə nəzər yetirdikdə kifayət qədər zəngin iş mühitinizin olduğunu görürük. İstərdik bir qədər uğurlu iş, təhsil, elmi fəaliyyətiniz və özünüz barədə oxucularımıza məlumat verəsiniz? Sizə görə bugünki gündə uğur nədir?

— Baxır uğurlu olmağı kim necə başa düşür. Müasir dövrdə bəziləri üçün uğurlu olmaq yaxşı qazanmaq, varlı olmaq, maddi cəhətdən imkanlı olmaq deməkdir. Günümüzdə cəmiyyətin qiymət verdiyi dəyərlər bir qədər dəyişib, insanlar maddiyyata daha çox önəm verirlər. Əslində, bu başa düşüləndir. Mən bir insanın uğurlu olduğunu onun cəmiyyətdə öz yerini tapmasında, töhfə verməsində, öz zəngin mənəviyyatı və insani keyfiyyətləri ilə ətrafdakılar arasında hörmət və rəğbət qazanmasında görürəm.

— Təhsilinizdən və iş fəaliyyətinizdən oxucularımıza az da olsa məlumat verə bilərsinizmi?

— Mənim iki ali təhsilim var. Bitirdiyim ixtisaslar tamamilə fərqlidir, hətta, ilk baxışda biri birinə müəyyən mənada ziddiyyət təşkil edir kimi görünür. İlk ali təhsilimi o vaxtkı Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında almışam. O vaxtlar uşaqları musiqiyə vermək dəbdə idi. Valideynlərim mənim musiqiçi olmağımı istəyirdilər. Təhsilimi bitirdikdən sonra, bir müddət aldığım ali peşə-ixtisas dərəcəsi üzrə çalışdım. Müəyyən müddətdən sonra bu mənə darıxdırıcı gəldi və mən fəaliyyət istiqamətimi dəyişmək qərarına gəldim. Bir müddət idarəçilik işlərində çalışdım, özümü fərqli sahələrdə sınadım. Bu fəaliyyət istiqaməti məni daxili işlər orqanlarına gətirib çıxardı. Əvvəl polis idarələrinin birində mülki işçi kimi kadrlar və onların işə qəbulu istiqamətində işə başladım. Sonradan zabit kimi DİO-na xidmətə qəbul, kadrların peşə hazırlığı, şəxsi heyətlə iş sahəsində xidmətimi davam etdirdim. Paralel olaraq ikinci ali təhsilimi ali Polis Akademiyasında aldım. Hüquq mühafizə orqanlarında 11 il xidmətim olub. Daha sonra aparıcı neft şirkətlərindən biri olan BP şirkətinə təhlükəsizlik üzrə təlimçi kimi dəvət aldım. Müəyyən zamandan sonra burada təlimlər üzrə rəhbər kimi çalışmağa başladım. Ümumilikdə BP Azərbaycan şirkətində 10 ildən yuxarı iş fəaliyyətim oldu.

— Sizi ADA-ya gətirən səbəb nə oldu?

— Özümü başqa sahələrdə də sınamaq istədiyim üçün yeni bir yol axtarışında idim. Bu yol məni ADA Universitetinə gətirdi. Burada mənimlə ilk olaraq prorektor Vəfa xanım Kazdal görüşdü. Daha sonra o, məni rektor Hafiz Paşayeva təqdim etdi. Hafiz müəllim söhbətimiz əsnasında mənə ADA məktəbində gələcək rolumla bağlı öz gözləntilərindən danışdı. Dediklərini olduğu kimi çatdırmağa çalışacağam: «Vaxtilə mən məktəbdə oxuyanda, bizim hərbi hazırlıq üzrə bir müəllimimiz var idi. Şagirdlər bəzən dəcəllik edirdilər, özlərini düz aparmırdılar, amma onu məktəbin koridorunda gördükdə dərhal özlərini yığışdırırdılar. Hər kəs ona həm çox hörmət edirdi, eyni zamanda, bir az çəkinirdi». Bu fikirlərdən mən artıq lazım olan mesajı almışdım. Hörmətli rektorun kriteriyaları mənə aydın oldu. Əslində bu rol mənə uyğun idi, çünki nizam-intizamı çox sevirəm, bu mənada özümə və başqalarına qarşı tələbkaram. Beləliklə 2019-cu ildən ADA Məktəbində Tələbə xidmətləri, valideynlərlə iş və etika üzrə direktor müavini vəzifəsində çalışıram. Bizim yığcam və multifunksional komandamız var. Demək olar ki, məktəbin fəaliyyəti ilə bağlı bütün vəzifələri biz bu komanda ilə yerinə yetiririk.

— Samir müəllim, ADA Məktəbinin bir əməkdaşı olaraq onun yaranma ideyasından bəhs edə bilərsinizmi?

— Düzü, məktəbin yaranma ideyası barədə onu yaradan insanlar, ilk növbədə rektor Hafiz Paşayev və prorektor Vəfa xanım Kazdal daha yaxşı danışa bilər. Mən bu məktəbə gəldikdə o, artıq iki ay idi ki fəaliyyət göstərirdi. Qısaca onu deyə bilərəm ki, ADA məktəbi 2019-cu ildə yaranıb və burada yalnız X və XI sinif şagirdləri təhsil alır. Sevindirici haldır ki, artıq bu tədris ilindən etibarən, ADA ibtidai məktəbi də fəaliyyətə başlamışdır. Məlumdur ki, X və XI siniflər müəyyən mənada universitetə hazırlıq mərhələsidir. ADA məktəbin tədris proqramı nəinki universitetə hazırlığa uyğun qurulub, eyni zamanda, burada şagirdlərin hərtərəfli inkişafına da böyük önəm verilir. Belə ki, bizdə təmayülləşmə yoxdur, bütün fənlər eyni səviyyədə vacib sayılır və keçirilir. Hərtərəfli inkişaf dedikdə, biz yalnız sinif otağında ənənəvi təhsili nəzərdə tutmuruq, eyni zamanda, qeyri formal təhsili, dərsdənkənar fəaliyyəti də bura daxil edirik. Məktəbdə elə ab-hava yaradılıb ki, burada təhsil alan şagirdlər vaxtlarını səmərəli və maraqlı keçirdə bilsinlər. Etiraf edim ki, bu şəratin yaradılması elə də asan olmayıb. Hər kəsə məlumdur ki, tam orta təhsilin demək olar ki, son iki ilini şagirdlər fərdi hazırlıqlara getdikləri üçün bəzən məktəbə də getmirlər.

— Samir müəllim, ADA məktəbində təlim tədris prosesini və ümumilikdə tələbə-müəllim mühitini necə şərh edərdiniz?

— ADA məktəbində təhsil prinsipcə fərqlidir. Burada şagirdlər məktəbə böyük həvəslə gəlirlər. Bunun səbələrindən biri də odur ki, şagirdlər bizi seçməmişdən öncə sosial şəbəkələrdə səhifəmizi izləyib tədris prosesinin necə təşkil edilməsi ilə bağlı məlumatlı olurlar. Bu da onlarda məktəbdə yaradılan mühitə sevgi oyadır və əminlik yaradır ki, potensiallarını burada daha yaxşı realizə etmək imkanları olacaq. Bu səbəblərə görə şagirdlər sevərək, istəyərək öz sənədlərini ADA məktəbinə verirlər. Hərdən olur ki, hər hansı bir şagird yaxşı nəticə göstərə bilmir, müəyyən fənlərdən geri qalır, amma buna baxmayaraq, həmin şagird belə bu məktəbdən getmək istəmir.

Biz hər zaman vurğulayırıq ki, məkəbdə yalnız sinif otağında bilik almaq olmur. Bununla kifayətlənmək inkişaf edən təhsil standartlarına uyğun gəlmir. Məhz buna görə də biz dərsdənkənar fəaliyyətlərin təşkilinə böyük önəm veririk. Bunları «tələbə klubları» adlandırırıq. Bizdə müxtəlif sahələr üzrə bu cür klublar fəaliyyət göstərir. Çox vaxt bu klubları məktəbimizin məzunları, hazırkı ADA universitetinin tələbələri təşkil edir və aparır. Bütün bunlar da uşaqların emosional təfəkkürünün inkişafına dəstək vermiş olur. Şagirdlər bilikdən əlavə onlara lazım olan bacarıq və səriştələri sözügüdən klublarda qazanmış olurlar. Onlar burada komanda ilə işləmək bacarığına da yiyələnirlər. Biz şagirdlərə onu da təlqin edirik ki, əsl komanda işində önəmli olan hədəf yönümlü olmaqdır. Komanda üzvləri ilə hər hansı bir fikir ayrılığı və ya anlaşılmazlıqlar olarsa, bunu yekun nəticə naminə addamaq lazımdır. Çünki gələcəkdə iş həyatına atılan gənclərin ən böyük sıxıntılarından biri də həmkarları ilə ünsiyyət yaratmaq, necə deyərlər dil tapmaq, problemin yarandığı təqdirdə onun həlli üçün səyləri paylaşmaq bacarığıdır.

Bizim tələblərimizdən biri də şagirdlərin sosial aktiv olmasıdır. Bəzi şagirdlər dərsə məsuliyyətli yanaşsalar da aktiv olmurlar: tədbirlərdə, ictimai-sosial, ekoloji, xeyriyyəçilik layihələrdə, ümumiyyətlə, məktəbin sosial həyatında iştirak etmirlər. Biz bunun vacibliyini hər zaman şagirdlərimizin diqqətinə çatdırırıq. Biz milli kurikulumdan əlavə, İB kurikulumu da tədris edilir. İB proqramının əsas tələblərdən biri şagirdlərin yaradıcılığı, aktivliyi və xidmətidir. İB bunları fənn olaraq proqrama əsas şərtlərdən biri kimi daxil edib. Bu o deməkdir ki, hər bir şagird proqramda ayrılmış 150 saat ərzində yaradıcılığa, aktiv fəaliyyətə və çevrəsində olan icma üzvlərinə müəyyən xidmətlər, qayğı göstərməlidir. Şagird bu tələbləri yerinə yetirmədiyi halda proqramın sonunda diplom ala bilməyəcək. Bu yolla əslində İB proqramı şagirdlərin aktiv sosial həyata, cəmiyyətə töhfə verməyə cəlb olunmasını təmin edir.

— Samir müəllim, «Qara Şimşək» yeniyetmələr üçün hekayələr toplusunun müəllifisiniz. Bunu ərsəyə gətirmək fikri necə yarandı və ümumilikdə hekayələr toplusunun adı diqqəti cəlb edir…

— Mənim ilk yazdığım kitab «Təhlükəsizlik xidmətinin əsasları» adlanır. Bu daha əvvəlki işimlə bağlı idi. Kitab Elm və Təhsil Nazirliyində qrif alaraq özəl mühafizə xidməti əməkdaşlarının xüsusi hazırlığı üçün dərs vəsaiti kimi təsdiq olundu. Ümumiyyətlə, yazmaq həvəsi məndə hər zaman olub. Sadəcə buna bir az vaxtım çatmır. Son yazdığım hekayələr toplusu yeniyetmələr üçün nəzərdə tutulub. 15-17 yaş dövrünü əhatə edən yeniyetmələr üçün kitablar təəssüf ki, çox azdır. Məktəb illərindən hərbiyə böyük marağım olub. Bir hadisəni sizə danışmaq istəyirəm. 8-ci sinifdə oxuyan zaman bir gün məktəbimizin direktoru atama zəng edib onu məktəbə çağırdı. Valideyni məktəbə çağırılan və məsələnin nədən ibarət olduğunu bilməyən bir uşaq kimi açığı bir az narahat idim (Red: gülür). Sən demə, Cəmşid Naxçıvanski adına Hərbi Liseydə təhsili davam etdirmək üçün məktəbimizə kvota olaraq 2 boş yer ayrılmışdı. Nümunəvi şagird olduğum üçün direktorumuz bu yerlərin birinə məni məsləhət görmüşdü və buna görə atamı məktəbə çağıraraq mənim hərbi liseyə keçməyimi təklif etmişdi. Bunu çox istəsəm də, valideynlərim o vaxt razılıq vermədilər. Lakin həyat elə gətirdi ki, bu və ya digər formada mən bu xidmətin gözəlliyini yaşayıb, duya bildim. Necə deyərlər, niyyətin hara mənzilin də ora. Sözügedən hekayələrdə də bir gəncin və onun sadiq dostu Şimşək adlı xidməti itin sərhəddə birgə hərbi xidməti, başlarına gələn hadisələr, sərgüzəştlər barədə bəhs olunur. Gənc sərhədçi hərbi xidmət müddətində Şimşəklə birgə keşməkeşli yollardan keçir və sonda sərhəddə baş verən hadisədə Şimşək qəhrəmanlıq göstərir. Hekayələr eyni zamanda məktəb illəri, sağlam həyat tərzi, idman, möhkəm iradə, dostluq, ilk məhəbbət barədədir.

— İstərdim baş redaktoru olduğunuz «ADAlilar Magazine» jurnalı haqqında da danışaq. Nə zaman fəaliyyətə başlayıb, daha çox hansı istiqamətdə yazılar dərc olunur?

— ADA məktəbinə təyinat aldığım ilk günlərdən ağlımda belə bir ideya var idi — məktəbin öz jurnalını dərc etdirmək. Rəhbərliyimiz də bunu dəstəklədi. Jurnalda olan bütün mövzular, yəni yazılar, hekayələr, illüstrasiyalar, şeirlər, fotoşəkillər, müsahibələr şagirdlərimizin məhsuludur. Jurnalımızın geniş redaksiyə heyəti var: texniki redaktor, kreativ redaktor, korrektorlar, fotoqraflar, illüstratorlar və s. Şagirdlərimiz bu jurnalda çox həvəslə iştirak edirlər. Artıq jurnalın 4 buraxılışı işıq üzü görüb, hazırda 5-ci buraxılış üzərində işlər gedir. ADAlilar jurnalı bir növ məktəbin fəaliyyətini, burada olan sosial həyatı, o cümlədən istedadlı gənclərimizi cəmiyyətə təqdim etmək üçün bir alətdir. Kampus qapalı olduğuna görə məktəbdə olanları kənardan görmək mümükün olmur. Jurnal ADA məktəbində necə bir mühitin olduğunu aydın göstərir. Jurnalın digər məqsədi isə şagirdləri maraqlı insanlarla tanış etməkdir. Biz mütəmadi olaraq şagirdlərimizi çalışdığı sahədə uğurlu olan insanlarla görüşdürürük. Bir neçə nümunəni deyə bilərəm: bu yaxınlarda şagirdlərimiz məşhur iş adamı və böyük bir şirkətin rəhbəri olan Mövlan Paşayevlə görüşdülər. Görüş olduqca maraqlı keçdi. Uşaqlar sərbəst şəkildə suallar hazırlayıb qonağa təqdim etdilər. Görüş bir saat nəzərdə tutulsa da, iki saata qədər davam etdi. Vaxtın necə keçdiyi hiss edilmədi belə. Müasir xalçaçı ekspert Faiq Əhmədlə də çox xoş və yaddaqalan bir görüşümüz oldu. BP şirkətinin prezidenti ilə də görüş təşkil etmişik. Qonaqlarımız arasında məşhur dirijor Fuad İbrahimov, fotoqraf-müxbir Reza Deqati, xalq rəssamı Arif Hüseynov, tarixçi alim Cəbi Bəhramov, Azərbaycana Birgə Yardım Təşkilatının (UAFA) rəhbəri Qven Börçell və bir sıra tanınmış iş adamları, hüquqşünaslar, yazıçılar, incəsənət nümayəndələri də vardır. İşlərinin çox olmasına baxmayaraq dəyərli insanlar şagirdlərimizə də zaman ayırırlar. Bütün bu görüşlərin təşkilatçıları da məhz şagirdlərimizdir. Özləri həmin adamlarla telefon əlaqəsi saxlayır, elektron poçt ünvanlarına mesaj göndərirlər, suallar hazırlayırlar, foto və video çəkilişlər aparırlar və s. Bu yaxınlarda daha bir möhtəşəm görüşün keçirilməsini planlayırıq. Bu istiqamətdə də artıq şagirdlərimiz müəyyən işləri görüblər. Mən kənardan sadəcə nəzarət edirəm, bütün öhdəliyi onlara vermişəm.

— Şagirdləriniz məzun olduqdan sonra yenidən bu komandada işləyə bilirlərmi?

— Çox gözəl sual oldu. Bəli, belə bir şans var. Bizim elə şagirdlərimiz var ki, məktəbi bitirdikdən sonra da bizim işlərdə fəal iştirak edirlər. Əslində, ADA məktəbinin məzunlarının şagirdlərlə birgə layihələrə sistemli şəkildə cəlb edilməsini planlayırıq. Nəticədə onlar da öz təcrübələrini təhsil alan şagirdlərlə paylaşmış olacaqlar.

— Bu çox gözəl təşəbbüsdür, Samir müəllim. Şagirdlərin bir peşəkar kimi yetişməsinə şərait yaradırsınız. Bu onların gələcəkdə karyera planlamasına da özünü müsbət tərəfdən göstərəcək. ADA Məktəbində oxumaq bir üstünlükdür, qürurdur. Şagirdlərin məzun olduqdan sonra gələcəkdəki iş avantajları haqqında danışmağınızı istərdim.

— Biz dərsdən əlavə olaraq gördüyümüz tədbirlərlə onların sosial məsuliyyətini formalaşdırmağa çalışırıq. Şagirdlər məktəbə qəbul olunduqları ilk dövrdə bəlkə də sosial məsuliyyətin nə olduğunu bilmirlər. Müəyyən zaman keçdikdən sonra bu məsuliyyət demək olar ki, bütün şagirdlərdə tədricən formalaşır. Artıq bir yeniyetmə olaraq (15-16 yaşlarında) cəmiyyətə nə verə biləcəkləri haqqında düşünməyə başlayırlar. Bəzi şagirdlərimiz digər dövlət məktəblərində təhsil alan aşağı sinif şagirdlərinə İngilis dili və digər fənlərdən dərs deməyə təşəbbüs göstərirlər, bununla da mentorluq bacarıqlarına yiyələnirlər. Eyni zamanda, bu cür fəaliyyətlər onların sosial məsuliyyət hissini artırır.

11-ci sinif şagirdlərimiz üçün karyera bələdçisi fənni keçirilir. Burada başlıca məqsəd uşaqları gələcək həyatlarında maraqlı ola biləcək sahələrlə tanış etməkdir. Bunun üçün ölkə ərazisində fəaliyyət göstərən müxtəlif özəl şirkətlərə və dövlət təşkilatlarına səfərlər təşkil edirik ki, şagirdlər oradakı iş prosesi ilə tanış olsunlar. Ümid edirik ki, bu cür səfərlər onların gələcək karyera seçiminə müsbət təsir edəcək və onlar buna uyğun olaraq təhsillərini davam etdirmək üçün düzgün universitet, fakültə seçə biləcəklər. Məsələn, keçən il ali məhkəmə orqanlarına, hüquq şirkətlərinə də səfərlərimiz təşkil olunub. Bu gələcəkdə universitetimizin hüquq fakültəsində təhsil almaq arzusunda olan şagirdlərə də yol göstərmiş olacaq. Beləliklə, praktik işləri canlı izləməklə onlarda müəyyən mənada bu və ya digər sahə ilə bağlı təəssürat yaranmağa başlayır.

— Xoş və maraqlı müsahibəniz üçün sizə təşəkkür edirəm, Samir müəllim. Sonda gənclərimizə tövsiyyələrinizi eşitmək istərdik.

— Mən sizə təşəkkür edirəm, Günel xanım. Sualınızı bütün şablon məsləhətlərdən yan keçməklə cavablandırmaq istərdim. Hansı sahədə çalışmalarından asılı olmayaraq, onu ürəklə etməyə can atsınlar. Cəmiyyətə faydalı olmağa çalışsınlar. Eyni zamanda Azərbaycanın inkişafına töhfə versinlər. Bu çox vacibdir. Çünki bugünkü gündə gənclərimiz kənar təsirlərin nəticəsi qarşısında müəyyən mənada aciz qalırlar. Milli dəyərləri və milli kimliyini hər zaman üstün saxlamaq, onlara hörmətlə yanaşmaq olduqca vacibdir. Baxmayaraq ki, IB kurikulum «qlobal vətəndaş» olma modelini dəstəkləyir, biz eyni zamanda, milli köklərinə bağlı olan əsl vətəndaş yetişdirməyə çalışırıq.