Minilliklərin Səssiz Rəvayətləri: Terrakotta əsgərləri rəngləri ilə danışır

Çinin heyrətamiz arxeoloji tapıntılarından biri olan Şian şəhərindəki Terrakotta Ordusunun yerləşdiyi ərazidə aparılan qazıntılar zamanı orijinal boyaları qorunmuş yeni döyüşçü heykəlləri aşkara çıxarılıb. Mor və yaşıl piqmentlərin varlığı, Çinin ilk sülaləsi dövründəki boya texnologiyasını öyrənmək üçün böyük əhəmiyyətə malikdir.

Aydınlar.az xarici mətbuata istinadən xəbər verir ki, dünyaca məşhur Şian (Xi’an) şəhərində yerləşən və təxminən 2200 il əvvələ aid olan boyalı Terrakotta Ordusu heykəlləri üzə çıxarılıb.

Çinin ən təəccüblü arxeoloji xəzinələrindən biri hesab olunan Terrakotta Ordusu, yeni tapıntılarla yenidən gündəmə gəlib. 27 aprel 2025-ci il tarixində Global Times qəzetində dərc olunan xəbərə əsasən, orijinal boyaları qorunmuş yeni döyüşçü heykəlləri aşkar edilib. Bu tapıntılar, Qin sülaləsi dövrünün (e.ə. 221–206) rəng palitrasını və hərbi sənətini anlamağa imkan yaradır.

Bənövşəyi, Yaşıl və Qızılı Rəngli Döyüşçülər

Qazıntı qrupu, 1 nömrəli çala sahəsinin şərq qanadında 8 tamölçülü boyalı piyada heykəli aşkar edib. Ən diqqətçəkən arxeoloji tapıntı isə mor və yaşıl həndəsi naxışlarla bəzədilmiş zireh olub.

Qızılı su ilə işlənmiş kəmər tokaları və qara-qırmızı rəngli dəri ayaqqabı qalıqları da seçilən tapıntılar sırasındadır.

İndiyədək üzə çıxarılan yüzlərlə heykəldən yalnız səkkizinin rəngli olması tədqiqatçıların diqqətini çəkir.

Arxeoloqlar, niyə yüzlərlə heykəldən yalnız səkkizinin boyalı olduğunu anlamağa çalışırlar.

Bu rənglər Çinin ilk sülaləsi olan Qin sülaləsinin rəsmi tonları kimi tanınır. Ancaq mor piqmentin varlığı arxeoloqları xüsusilə təəccübləndirib, çünki qədim dövrlərdə mor boya nadir və bahalı hesab olunurdu.

Şensi Arxeologiya İnstitutunun tədqiqatçısı Dr. Çjanq Vey (Zhang Wei) belə deyir: “Bu döyüşçülər imperatorun xüsusi mühafizə dəstəsinə aid olmalıdır. Mor rəng Çində imperatorluğun simvoludur.”

Digər bir sual isə mor boyanın mənşəyi ilə bağlıdır. Bu boya dəniz qabıqlarından əldə olunub, yoxsa İpək Yolu əvvəli ticarət vasitəsilə gətirilib?

Rənglər Yaxşı Qorunmuşdur

Terrakotta əsgərlərinin əksəriyyəti torpaq altında olarkən rənglərini itirir. Lakin bu heykəllərdəki boyaların qorunmasının səbəbləri bunlardır:

• Gil təbəqəsi: Heykəllər, nəmin keçməsinə imkan verməyən gil təbəqəsi ilə örtülüb.
• Minerallar: Piqmentlərin tərkibində civə (qırmızı), malaxit (yaşıl) və hematit (bənövşəyi) olub.
• Ani basdırılma: e.ə. 206-cı ildə baş vermiş yanğın və sel, bəzi heykəllərin hava ilə təmasını kəsərək boyaların “möhürlənməsinə” səbəb olub.

Qin Sülaləsinin Boya Texnologiyası

Heykəllər üzərində aparılan XRF (X-şüalı flüoresans) analizləri aşağıdakı nəticələri verib:

Bundan əlavə, ipək parça izlərinə də rast gəlinib. Bu da heykəllərin real geyimlərlə birlikdə basdırıldığını göstərir.

İncəsənət tarixi baxımından, bu tapıntılar Qin dövründəki rəng simvolizminə dair ilk konkret sübutlardır.

Hərbi təşkilatlanma baxımından isə fərqli rənglərin mövcudluğu, rütbə sisteminin olduğunu göstərir.

Mədəni kontekstdə isə Han sülaləsində mövcud olmuş “mor geyim qadağası”nın mənşəyinin bu dövrə qədər uzandığı ehtimal olunur.

Tapıntılar hazırda Şian Terrakotta Ordusu Muzeyinin iqlim nəzarətli laboratoriyasında qorunur. 2025-ci ilin sonunda bu heykəllərin 3D holoqram proyeksiyaları ziyarətçilərə təqdim ediləcək, orijinal ölçüdə replikalar isə 2026-cı ildə Pekində sərgilənəcək.

Xəbər Müəllifi: Vasif Şükür 

Mənbələr: Global Times, Şensi Arxeoloji Hesabatı, Nature (piqment analizləri üzrə), Arxeolojixəbər.com