Nadir kəşf: "İtirilmiş Şəhər" aşkarlanıb

Alimlər Atlantik okeanının 700 metr dərinliyində kəşf etdikləri unikal geoloji fenomenə “İtirilmiş Şəhər” adını veriblər.

Aydınlar.az xarici mətbuata istinadən xəbər verir ki, Hidrogen və metan baxımından zəngin qələvi mayelər püskürdən və 70 metr hündürlüyə çatan təsirli “borular”a sahib hidrotermal bacalar sahəsi müxtəlif mikroorqanizmlərə və kiçik onurğasızlara ev sahibliyi edən özünəməxsus bir ekosistem formalaşdırır.

Bu bölgə 2000-ci ildə alimlər tərəfindən aşkar edilmiş və okeanda məlum olan ən uzunömürlü ventilyasiya (havalandırma) mühiti hesab edilir.
Ən azı 120 min ildir – və bəlkə də daha uzun müddətdir burada yaranan mantonun deniz suyu ilə reaksiyası nəticəsində okeana hidrogen, metan və digər qazlar püskürür.

Sahədəki çatlar və yarıqlarda formalaşan hidrokarbonlar, oksigenin mövcud olmadığı şəraitdə belə yeni mikrobial icmaların qidalanmasına şərait yaradır.

ÇƏTİN ŞƏRAİTƏ BAXMAYARAQ CANLI HƏYAT MÖVCUDDUR
40°C temperaturda qaz püskürən bacalar bol miqdarda ilbiz və qabıqlı canlı növlərinə ev sahibliyi edir.
Xərçəng, dəniz kirpiləri və ilbiz balıqları kimi daha iri canlılar nadir hallarda müşahidə olunsa da, mövcuddurlar.
Ekstrem şəraitə (həm temperatur, həm də təzyiq baxımından) baxmayaraq, bölgə sanki həyatla dolub-daşır.

2024-cü ildə bölgədə rekord həddə qayalıq konsentrasiyası qeydə alındı.
Alimlər bu nüvənin milyardlarla il əvvəl Yer kürəsində həyatın necə yarandığına dair mühüm ipucları verə biləcəyinə ümid edirlər.

Alimlər bu kimi hidrotermal sahələrin və okeanların digər bölgələrində də oxşar mühitlərin mövcudluğunu ehtimal etsələr də, hazırda “İtirilmiş Şəhər” onların təsbit edə bildiyi yeganə sahədir.
İtirilmiş Şəhərdə yaranan hidrokarbonlar atmosferik karbon dioksid və ya günəş şüası ilə deyil, dəniz dibi süxurları ilə su arasında gedən kimyəvi reaksiyalar nəticəsində meydana gəlir.
Hidrokarbonlar həyatın əsas tikinti blokları olduğundan, bu fakt həyatın məhz bu cür mühitlərdə meydana gəlmiş ola biləcəyi ehtimalını açıq saxlayır. Və bu, təkcə Yer kürəsinə aid olmaya da bilər.

Xəbər Müəllifi: Vasif Şükür